Beheer het lekker zelf dan..!

29-01-2019

Margot Hermus onderzocht voor Stadsbeheer Rotterdam hoe de invited space voor groene burgerinitiatieven gestalte krijgt. In ‘Beheer het lekker zelf dan…!’ biedt ze een aantal interessante inzichten. Zo verwachten de onderzochte gemeenten geen besparing van zelfbeheer, maar zien ze wel de meerwaarde.

Hermus onderzocht zelfbeheer in Rotterdam, maar ook in Dordrecht en Utrecht. Eén van de conclusies? Het gehanteerde discours doet ertoe. In Dordrecht gaat het over participatie, samen, co-creatie en wederkerigheid in plaats van zelfbeheer en zit er een activerend motief in. Utrecht en Rotterdam leggen het initiatief meer bij de initiatieven zelf, en willen ‘mogelijk maken’. In alle gevallen hanteren gemeenten een bepaald basisniveau van beheer; alles wat burgers meer willen, moet via zelfbeheer of participatie.

Weinig link met andere beleidsdoelen
De motieven die de gemeenten hebben om mee te werken aan zelfbeheer, hebben vrijwel altijd te maken met aspecten als legitimiteit en betrokkenheid. Door burgers aan zet te laten bij het beheer van de buitenruimte, hen verantwoordelijk te maken en te laten beslissen voor hun buurt, ontstaan er meer directe vormen van democratie. Burgers kunnen zelf het beste bepalen wat mooi is. Er is ook een meer bestuurlijk argument: de meerwaarde van zelfbeheer, omdat de kwaliteit van de buitenruimte dan kan verbeteren. Bewoners zetten dan immers zelf de door hen gewenste plus op het basisniveau. Daarnaast kan zelfbeheer bijdragen aan de vergroeningsopgave en klimaatadaptatie al is die link in de onderzochte gemeenten nog niet heel sterk gelegd. Conclusie van Hermus is dat er sowieso weinig andere beleidsdoelen lijken te worden gekoppeld aan de ambitie van zelfbeheer.

Geen besparing, wel meerwaarde
In geen van de gemeenten gaat de beheerafdeling ervan uit dat zelfbeheer geld bespaart, wel zijn ze overtuigd van de meerwaarde. Zeker als je de meer alledaagse doeners wilt ondersteunen, is het nodig om ze een zetje in de rug te geven. En dat kost geld en tijd: wat aandacht, een zelfbeheersetje (of een ander aanmoedigend presentje) en meewerken en -helpen lijken zinvol. Ambtenaren hebben er in ieder geval goede ervaringen mee. Wel kost het uren en ook wel budget. Waar deze uren en middelen niet vrijgemaakt kunnen worden (zoals in Utrecht), is het moeilijker burgers te bereiken en gemotiveerd te houden. In Rotterdam en Utrecht kunnen burgers geld aanvragen – bij het wijkbureau of de gebiedscommissie – voor zelfbeheerinitiatieven. In Rotterdam heeft Stadsbeheer daarnaast zelf een budget voor de ondersteuning, in tegenstelling tot Utrecht. Voor Utrecht is het dan ook lastig om vanuit beheer veel te doen in termen van ondersteuning en ligt het accent bij het zelfbeheer nadrukkelijker op het zelf doen. In Dordrecht heeft de aannemer een budget specifiek voor participatie (bovenop het budget voor het onderhoud).

Open, onbepaalde uitnodiging
Opvallend is dat geen van de gemeente zelfbeheer promoot op basis van een bepaalde ‘agenda’. Het is niet zo dat ze bepaalde thema’s of inhoud naar voren schuiven, waardoor burgers ergens bij aan kunnen haken. Er is eerder sprake van een open, onbepaalde uitnodiging, dan een uitnodiging in termen van ‘dit zijn onze doelstellingen – helpt u eraan mee?’ Hermus vindt het interessant te onderzoeken in hoeverre de laatste stijl effectiever (in termen van activering) is dan de eerste. Het rapport telt veel meer interessante conclusies en is hier te lezen!

Bekijk ook

Cookie-instellingen